De zorg is altijd in beweging. Maar de opgave waar de sector nu en de komende decennia voor staat, is er een die met recht een transformatie mag worden genoemd. Vergrijzing en de schaarste aan personeel en middelen dwingen de zorg tot innoveren. Maar hoe doe je dat eigenlijk?
Je kunt je het bijna niet meer voorstellen. Maar de uitwisseling van patiëntgegevens in de zorg ging – tot niet eens zo heel lang geleden – nog per cd-rom. Inmiddels bestaan er koppelingen tussen systemen, en standaarden waaraan die koppelingen moeten voldoen. Een mooie ontwikkeling, maar die valt in het niet bij de veranderingen die nog meer van de sector worden verwacht.
Gelukkig staan zorgbestuurders er niet alleen voor. In vorige artikelen schetste ik hoe wij de sector bijstaan in de transitie. Bijvoorbeeld door het uit handen nemen van beheer en onderhoud, het rationaliseren van het applicatielandschap en het implementeren van de zorgwerkplek.
Automatiseren
Die werkzaamheden scharen wij onder automatiseren. Dit is een woord dat we tegenwoordig veel horen, en we zijn snel geneigd te denken dat we na automatiseren klaar zijn voor de toekomst. Dat klopt maar ten dele. Automatiseren is iets heel anders dan innoveren – en alleen innoveren gaat de zorgsector helpen om de uitdagingen het hoofd te bieden.
Automatiseren is inderdaad een noodzakelijke stap, maar het is de eerste. Met automatiseren schep je de voorwaarden voor de tweede stap. Die tweede stap is informatiseren, ofwel het beschikbaar stellen van de gewenste informatie op basis van een vooraf vastgesteld informatieplan.
Informatiseren
Met informatiseren ga je als organisatie meer data-driven werken. Data komt beschikbaar, wordt meer uitgewisseld en gaat een grotere rol spelen in besluitvorming. In deze fase ga je systemen koppelen en waarde halen uit data. Die waarde kan bestaan uit procesoptimalisatie, kostenbesparingen of betere communicatie met de patiënt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan automatische berichtjes via een veilige messaging service vanuit apotheek, huisarts of ziekenhuis.
Daar zie je voorzichtig de contouren ontstaan van het zorglandschap van de toekomst. Om de druk op de zorg te verminderen, zal zorg digitaler en dichter bij huis moeten worden georganiseerd, met meer nadruk op preventie, eigen verantwoordelijkheid, zelfredzaamheid en buurtzorg. Deze visie kan alleen werkelijkheid worden als zorgorganisaties beschikken over de juiste kennis, middelen en data.
Innoveren
Dan ben je als zorgorganisatie klaar voor de derde en laatste stap: innoveren. Daarvan zijn genoeg inspirerende voorbeelden te vinden. Pillen die realtime scans uitvoeren en diagnoses kunnen vaststellen. Of sensoren die gedragsproblemen bij lichamelijk beperkte mensen kunnen voorspellen.
Maar denk niet dat alleen technologische oplossingen ons gaan redden. Zorgmedewerkers moeten óók mee in de transformatie. Hun werk, hun takenpakket, zal veranderen. Net als dat IT’ers in de zorg meer met de ‘business’ moeten meedenken, moeten zorgmedewerkers meer tech-savvy worden. Zorgmedewerkers moeten verstand krijgen van domotica, van gegevensuitwisseling, maar ook durven loslaten en vertrouwen krijgen in moderne ICT-oplossingen. Zij moeten niet alleen kunnen werken met nieuwe oplossingen, maar ook proactief de IT-afdeling voeden met hun wensen en uitdagingen.
Samen vooruit
Van automatiseren naar informatiseren naar innoveren. Trek daar als zorginstelling gerust vijf tot acht jaar voor uit. De benodigde omslag in techniek en denken vraagt veel van een organisatie. Ik ga die uitdaging graag met jullie aan. Samen met de zorg, samen met onze specialisten. Zo werken we in close cooperation toe naar de zorg van de toekomst.