De overheid wil slimmer, eenvoudiger en proactiever worden. eGov 3.0 is een ambitieus initiatief dat de kracht van data benut om administratieve processen drastisch te vereenvoudigen. Het doel? Burgers en bedrijven sneller en efficiënter bedienen via toegankelijke digitale diensten.
De kern van eGov 3.0 is een centrale datalaag waarin gegevens slechts één keer worden ingevoerd – het “only once”-principe. Denk aan loongegevens die een werkgever via de RSZ aanlevert en die automatisch gedeeld worden met andere instellingen via de Kruispuntbank Sociale Zekerheid (KSZ). Zo worden premies, belastingvoordelen en sociale rechten correct berekend zonder extra administratieve stappen.
Dit Belgische initiatief sluit naadloos aan bij Europese richtlijnen zoals:
Voor fondsen betekent dit dat systemen compatibel moeten zijn met Belgische en Europese standaarden, zodat gegevens veilig en correct gedeeld worden, ook over landsgrenzen heen.
Interoperabiliteit is het vermogen van systemen om met elkaar samen te werken en informatie uit te wisselen, ongeacht technologie of leverancier. Voor fondsen voor bestaanszekerheid is dit cruciaal. Zij beheren gegevens over:
Dankzij interoperabiliteit kunnen fondsen:
Een concreet voorbeeld: een fonds in de tuinbouwsector wil een nieuwe premie toekennen aan arbeiders die minstens zes maanden voltijds werken. Dankzij interoperable systemen, kan een fonds automatisch tewerkstellingsgegevens ophalen, statuten controleren en premies berekenen – zonder dat de werknemer een aanvraag moet indienen.
Interoperabiliteit opent deuren maar ook risico’s. Hoe meer systemen met elkaar praten, hoe groter de kans op datalekken, misbruik of fouten. Voor fondsen is dit geen theoretisch probleem, maar een dagelijkse realiteit. Denk aan gevoelige gegevens zoals loon, arbeidstijd en sociale statuten: één verkeerde koppeling kan grote gevolgen hebben.
De oplossing? Privacy en security moeten ingebouwd zijn vanaf dag één. Dat is precies wat GDPR voorschrijft met het principe Privacy by Design & by Default. Het betekent dat je processen zo ontwerpt dat privacy niet een extra laag is, maar een fundament. Gegevens worden alleen gedeeld als het strikt noodzakelijk is, en burgers krijgen inzicht in wie hun data gebruikt.
Daarnaast is beveiligde gegevensuitwisseling cruciaal. Encryptie bij transport en opslag, sterke authenticatie via eID of Itsme, en continue monitoring zorgen ervoor dat alleen bevoegde personen toegang hebben. Voeg daar dataminimalisatie aan toe door enkel te delen wat nodig is. Voor een premie volstaat bijvoorbeeld het bruto maandloon, en moet niet de volledige loonfiche worden gedeeld.
Ook de overheid speelt een rol. Federale platformen zoals KSZ, MAGDA en Walhub werken met machtigingenregisters: een fonds mag pas gegevens opvragen als het daar wettelijk recht op heeft. Burgers kunnen via portalen zoals Mijn Burgerprofiel zien welke gegevens beschikbaar zijn en wie ze heeft geraadpleegd. Transparantie wordt een verplichting.
Security is belangrijk, maar het is niet het eindpunt. Fondsen moeten verder kijken: hoe vertaal je alle nieuwe regels en verwachtingen naar een haalbare IT-roadmap? Het antwoord ligt in een gefaseerde aanpak die inzicht, ontwerp en uitvoering combineert.
Stap 1: Inventarisatie & analyse
Breng in kaart welke systemen je vandaag gebruikt en waar de risico’s zitten. Een fit-gap analyse helpt om te bepalen wat je hebt en wat je mist.
Stap 2: Architectuur & ontwerp
Bouw een interoperabel ecosysteem waarin datastromen helder zijn, API-standaarden vastliggen en machtigingen goed beheerd worden.
Stap 3: Implementatie & integratie
Realiseren van koppelingen, security by design en monitoring. Zorg dat logging en auditing standaard zijn ingebouwd.
Voor wie snel wil starten, zijn er quick wins: activeer multi-factor authenticatie, voer regelmatig updates uit, installeer antivirussoftware, maak back-ups en beperk adminrechten. Kleine stappen die grote risico’s voorkomen.
Fondsen die nu investeren in interoperabiliteit, security en compliance, plukken daar straks de vruchten van. Samenwerking tussen IT, juridische en beleidsdiensten is essentieel, net als het gebruik van federale platformen en transparante communicatie naar burgers.
FAQ – Veelgestelde vragen over eGov 3.0 en fondsen